Arıcılık

Arıcılık; Kahramanmaraş’ta topografik farklılıklar ve iklim çeşitliliği arıcılık ve bal üretimi için floristik zenginliği beraberinde getirmektedir.

Kahramanmaraş, Akdeniz ile İran-Turan Fito- Coğrafya Bölgelerinin geçiş kuşağında bulunmakla birlikte Avrupa-Sibirya Fito-Coğrafya bölgesine ait bitki türleri de görülebilmektedir. İl genelinde arılık açısından önemli olan çalı, orman ve Alpin formasyonu olmak üzere üç farklı bitki formasyonu ile Karadeniz iklim tipine yakın lokal bitki örtüsü gözlenmektedir. Çalı (Maki) formasyonu 500-1200 metreler arasında yer almaktadır.

Maki formasyonu içinde, kermes meşesi, (Quercus coccifefa) mazı meşesi (Q. infectoria), adaçayı yapraklı laden (Cistussalviifolius), sandal (Arbutusandrachne), zeytin (Oleaeuropa), dış budak (Fraxinusornus), sumak (Rhuscoriaria), akçakesme (Phillyrealatifolia), karaçalı (Paliurusspinachristi), erguvan (Cercissiliquatrum) gibi türlere rastlanılmaktadır. 900 ile 2000 metrelere kadar olan kısımlarda iğne yapraklı ağaçlardan kızılçam gibi ağaçların çokça bulunduğu kuru ve yarı nemli olarak sınıflandırılabilecek orman oluşumu gözlenmektedir. Kızılçam alanlarının arasında kışın yaprağını döken ağaçlara da rastlanılmaktadır. 1400-2000 metreler arasında karaçam (P. nigra), göknar (Abiescilicica), sedir (Cedruslibani), ardıç (Juniperusspp.) ve bazı meşe (Quercusspp.) türleri kızılçamlar arasında karışık halde bulunmaktadır. 2000 metrelerin üzerinde ise Alpin ot formasyonu görülmektedir.

Kahramanmaraş; eko-jeolojik ve klimatolojik özellikleri nedeniyle farklı zaman dilimlerinde bal arılarının faydalanabileceği çiçekli bitkiler ile köknar, kamalak, ardıç ve söğüt (salix) gibi salgı balı (zenk) kaynakları açısından zengindir. Yükseltiye bağlı olarak nektar ve salgı kaynaklarının erken ilkbahardan geç sonbahara kadar kademeli üretim imkânı sağlaması il içi göçer arıcılığı uygulanabilir kılmaktadır.

Kahramanmaraş’ta ormanlar, makilikler, yüksek dağ stepleri, sulak alanlar, mevsimlik küçük krater, doğal ve yapay baraj gölleri ile çok farklı doğal oluşumlar arıcılık için bir avantaj sergilemekte olup, arıcılık ve bal üretimi için önemli olan 2.500 çiçekli bitki ve eğreltiye ev sahipliği yapmaktadır. Bu bitkilerin % 20’si endemik tür olup önemli otsu ve odunsu bitki türlerini içeren doğal alanları bünyesinde bulunmaktadır. Endemik bitki türlerine çoğunlukla 1000 m ve üzeri yağışlı Akdeniz biyoiklim katında rastlanılmakta olup 1000-2000 m arasında % 85 oranında yayılış göstermektedir.

İl genelinde yıllara göre değişmekle birlikte 100.000- 130.000 adet bal arısı kolonisi bulunmaktadır. Profesyonel arıcılar kolonilerini kış aylarının daha ılıman geçtiği, kışın nektar kaynaklarının bulunabildiği Arsus, Dörtyol ve Yumurtalık gibi Doğu Akdeniz sahil kuşağında kışlatmaktadırlar. Bazı aracıların ise Andırın ilçemizin güneyinde yer alan Aslantaş baraj gölü çevresinde kışlandıkları da görülmektedir. İlimizde arıcılar mevsim şartlarına göre narenciye çiçeklenmesinden sonra, il içerisinde kademeli olarak taze nektar ve polen kaynaklarını takip etmektedirler. Yıl içerisinde şartlara bağlı olarak 3-4 kez arılık yeri üretim ve kışlama amacı ile değiştirilmektedir. Erken ilkbaharda taban ova ve tepelerde yetişen üçgül (Trifoliumspp.) çeşitleri ve çiriş otu (Asphodelusaestivus) ile başlayan üretim dönemi Ahır ve Çimen dağının yüksek kısımları, Andırın, Göksun, Afşin, Elbistan ve Nurhak ilçe sınırlar içerisinde bulunan yüksek yaylalarda kekik (Thymus, Origanum), geven (Astragalus), arıcılar arasında yonca olarak bilinen kuş fi ği (Viciacracca) ve salgı balı üretimi ile sonlandırılmaktadır. İl arıcılarının % 10-15’i üretim için Kayseri ve Sivas bölgelerine kolonilerini taşımakla birlikte profesyonel arıcıların % 5’i kolonilerini üretim sezonu sonrası Çam Balı için Muğla iline taşımaktadırlar.

Kahramanmaraş Türkiye arı varlığının yaklaşık % 10’unu bulundurmakta ve üretim kolonilerinden yıl ve iklim şartlarına göre değişmekle birlikte 1.000-1.300 ton/yıl doğal bal üretimi gerçekleştirilmektedir. İl geneline yüksek kaliteli polifl oral yayla balları ile salgı karışımı ballar üretilmekte olup monofl oral bal üretimi bulunmamaktadır. Kahramanmaraş’ta sektörü temsilen sivil toplum kuruluşu olan 1.320 kayıtlı arıcısı bulunan Kahramanmaraş İli Arı Yetiştiricileri Birliği bulunmaktadır.

Kaynakça

HALİL YENİNAR