Maraş Şehrinin Bilinen İlk İsmi (Antiochia Ad Taurum)

Antiochia ad Taurum ifadesi Toroslardaki Antiochia ya da Torosların Antiochiası anlamına gelmektedir. Bölgede, Antik çağ tarihçisi Stephanus Byzantinus’un bahsettiği en az altı tane Antiochia şehri vardır. Modern çağ tarihçilerinden Texier ise Maraş’ın eski Antiochia ad Taurum şehrinin bulunduğu noktada konumlandığını söylemektedir.

Texier’e göre bu kent, Stephanus Byzantinus’un bahsettiği altı Antiochia’dan, Ceyhan Nehri yakınlarındaki Kilikia Antiochiası olarak bahsettiği kenttir. Maraş’ın Hellenistik Dönem’deki ismi olan ve aynı isimli altı şehirden biri olan Maraş Antiochiası, ismini ilk kez Seleukos krallarının birinden almış olmalıdır. Buna göre Seleukos krallarından I. Antiochus’un hüküm yılı MÖ 281 yılında başlamakta, son Antiochus isimli V. Antioc-hus’un hüküm yılı ise MÖ. 162 yılında sona ermektedir. Bu verilerle Hellenistik Maraş’ın (Antiochia ad Taurum) kuruluşu MÖ. 281–162 yılları arasına verilmektedir.

Kent aynı isimle varlığını Kommegene Krallığı’nın en büyük dört kentinden biri olarak MÖ 162 yılından itibaren sürdürmeye devam etmiştir. Kentin ismi, MS 38–72 yılları arasında son Kommagene Kralı olan IV. Antiochus tarafından Roma imparatorlarına ithafen Germanikeia olarak değiştirilmiştir. Kentin tam olarak konumu hakkında fikir veren buluntular, Kahramanmaraş’ta son yıllarda ortaya çıkartılan mozaikli alanlardır. Bu mozaikler aslında Geç Roma Dönemi’ne ait olsalar da, Kahramanmaraş’ın Bağlarbaşı, Şeyhadil, Dulkadiroğlu ve Namık Kemal mahalleleri civarında, Roma Dönemi Maraş’ı olan Germanikeia’nın lokalize edilmesine vesile olmuşlardır.

Germanikeia’nın aslında Antiochia ad Taurum’un yeni ismi olduğu düşünüldüğünde, Hellenistik Dönem Maraş Kenti’nin de bahsi geçen mahalleler civarında MÖ. 281 – MS. 38 yılları arasında var olduğu kabul edilmektedir. Son yıllarda başlatılan Germanikeia kazılarının, aynı zamanda bu Roma kentinin altında olduğu düşünülen, Hellenistik Dönem Maraş’ına (Antiochia ad Taurum) ait kalıntıları da gün yüzüne çıkarması beklenmektedir.

Kaynakça

A. ERSOY, “Mozaiklerle Adım Adım Kayıp Kent Germanikeia’ya…” Dağların Gazeli Maraş 2010.

D. MAGIE, Roman Rule in Asia Minor I-II, Princeton 1950.

W. M. RAMSAY, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası (Çev. M. Pektaş), İstanbul 1960.

M. SARTRE, The Middle East under Rome, Harvard 2007.

Ö. ÜRKMEZ, “Eski Çağ’da Maraşya da Marqašti Germanicia”, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi 11/2. 2014.

C. TEXIER, Küçük Asya Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi (Çev. A. Suat), İstanbul 2002.